
- عنوان : باب جانشینان مهدى (ع) و اولاد او و آنچه بعد از وى روى خواهد داد
- به عربی : باب خلفاء المهدی و اولاده و ما یکون بعده
- موضوع : عقائد و مهدویت
- پدیدآور : محمد باقر بن محمد تقى مجلسی (1037- 1110 ه.ق)
- تهیه و تنظیم : صادق شکاری
- زبان : فارسی + عربی
- فرمت : pdf + word
- تعداد صفحات : 7
- سایز : A4. B Zar 15 – 547 KB
متن نوشتاری :
جهت اطلاع جماعت بتریه کسانی که معتقدند امام محمد بن الحسن العسکری (ع) اولاد ندارند و اگر داشته باشد همان ائمه جانشینان و حجتهای الهی بعد از ایشان خواهند بود؛ عرض میشود در این خصوص علامه مجلسی در بحار الانوار جلد 53 باب 30 مبحثی به این موضوع اختصاص داده است، آن را «باب خلفاء المهدی و اولاده و ما یکون بعده» نامگذاری کرده است که اینک ما روایات آن باب را خدمت شما عرضه مینماییم تا حجت تمام شود.
- 1- ک، [إکمال الدین] الدقاق عن الأسدی عن النخعی عن النوفلی عن علی بن أبی حمزة عن أبی بصیر قال: قُلْتُ لِلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ ص سَمِعْتُ مِنْ أَبِیکَ ع أَنَّهُ قَالَ یَکُونُ بَعْدَ الْقَائِمِ اثْنَا عَشَرَ مَهْدِیّاً فَقَالَ إِنَّمَا قَالَ اثْنَا عَشَرَ مَهْدِیّاً وَ لَمْ یَقُلْ اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً وَ لَکِنَّهُمْ قَوْمٌ مِنْ شِیعَتِنَا یَدْعُونَ النَّاسَ إِلَى مُوَالاتِنَا وَ مَعْرِفَةِ حَقِّنَا.
1. صدوق در کمال الدین از ابو بصیر روایت میکند که گفت: بحضرت صادق (ع) عرض کردم: یا ابن رسول الله از پدرت شنیدم میفرمود: بعد از قائم دوازده مهدى خواهد بود. حضرت صادق فرمود: پدرم فرموده: دوازده مهدى و نفرمود دوازده امام! ولکن آنها مردمى از شیعیان ما هستند که مردم را دعوت بدوستى ما و شناسائى ما میکنند.
- 2- غط، [الغیبة] للشیخ الطوسی محمد الحمیری عن أبیه عن محمد بن عبد الحمید و محمد بن عیسى عن محمد بن الفضیل عن أبی حمزة عن أبی عبد الله ع: فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ أَنَّهُ قَالَ یَا أَبَا حَمْزَةَ إِنَّ مِنَّا بَعْدَ الْقَائِمِ أَحَدَ عَشَرَ مَهْدِیّاً مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ ع.
2. در غیبت شیخ طوسى از ابو حمزه ثمالى روایت میکند که حضرت صادق (ع) ضمن حدیث طولانى فرمود: اى ابو حمزه ما را بعد از قائم یازده مهدى خواهد بود که همه از اولاد حسین علیه السلام میباشند.
- 3- غط، [الغیبة] للشیخ الطوسی الفضل عن ابن محبوب عن عمرو بن أبی المقدام عن جابر الجعفی قال سمعت أبا جعفر ع یقول: وَ اللَّهِ لَیَمْلِکَنَّ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ رَجُلٌ بَعْدَ مَوْتِهِ ثَلَاثَمِائَةِ سَنَةٍ یَزْدَادُ تِسْعاً قُلْتُ مَتَى یَکُونُ ذَلِکَ قَالَ بَعْدَ الْقَائِمِ قُلْتُ وَ کَمْ یَقُومُ الْقَائِمُ فِی عَالَمِهِ قَالَ تِسْعَ عَشْرَةَ سَنَةً ثُمَّ یَخْرُجُ الْمُنْتَصِرُ فَیَطْلُبُ بِدَمِ الْحُسَیْنِ وَ دِمَاءِ أَصْحَابِهِ فَیَقْتُلُ وَ یَسْبِی حَتَّى یَخْرُجَ السَّفَّاحُ.
3. شیخ طوسى در آخر کتاب «غیبت» از جابر جعفى نقل مىکند که حضرت باقر (ع) فرمود: به خدا! یکى از ما اهلبیت بعد از مرگ سیصد سال سلطنت مىکند نه سال هم اضافه مىکند گفتم: کى؟ فرمود: بعد از حضرت قائم، پرسیدم: حضرت قائم در عالم خود چند سال سلطنت مىکند؟ فرمود نوزده سال سپس «منتقم» خارج شود و خون حسین (ع) و اصحابش را مطالبه کند، مىکشد و پیش مىرود تا «سفاح» خروج کند.
- 4- شا، [الإرشاد]: لَیْسَ بَعْدَ دَوْلَةِ الْقَائِمِ لِأَحَدٍ دَوْلَةٌ إِلَّا مَا جَاءَتْ بِهِ الرِّوَایَةُ مِنْ قِیَامِ وُلْدِهِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ ذَلِکَ وَ لَمْ یَرِدْ عَلَى الْقَطْعِ وَ الثَّبَاتِ وَ أَکْثَرُ الرِّوَایَاتِ أَنَّهُ لَنْ یَمْضِیَ مَهْدِیُّ الْأُمَّةِ إِلَّا قَبْلَ الْقِیَامَةِ بِأَرْبَعِینَ یَوْماً یَکُونُ فِیهَا الْهَرْجُ وَ عَلَامَةُ خُرُوجِ الْأَمْوَاتِ وَ قِیَامُ السَّاعَةِ لِلْحِسَابِ وَ الْجَزَاءِ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ.
۴. شیخ مفید در «ارشاد» مینویسد: بعد از دولت قائم آل محمد دولتى نخواهد بود، مگر آنچه که در روایتى رسیده که اگر خدا بخواهد اولاد قائم بجاى وى مىنشینند. این حدیث هم قاطع و اطمینان بخش نیست. غالب روایات میگوید: مهدى موعود چهل روز پیش از قیامت مىمیرد و در آن چهل روز هرج و مرج خواهد شد و علامت بیرون آمدن مردگان و روز رستاخیز براى حساب و پاداش اعمال خود آشکار خواهد شد. و الله اعلم.
- 5- شی، [تفسیر العیاشی] عن جابر قال سمعت أبا جعفر ع یقول: وَ اللَّهِ لَیَمْلِکَنَّ رَجُلٌ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهِ ثَلَاثَمِائَةِ سَنَةٍ وَ یَزْدَادُ تِسْعاً قَالَ قُلْتُ فَمَتَى ذَلِکَ قَالَ بَعْدَ مَوْتِ الْقَائِمِ قَالَ قُلْتُ وَ کَمْ یَقُومُ الْقَائِمُ فِی عَالَمِهِ حَتَّى یَمُوتَ قَالَ تِسْعَ عَشْرَةَ سَنَةً مِنْ یَوْمِ قِیَامِهِ إِلَى مَوْتِهِ قَالَ قُلْتُ فَیَکُونُ بَعْدَ مَوْتِهِ هَرْجٌ قَالَ نَعَمْ خَمْسِینَ سَنَةً قَالَ ثُمَّ یَخْرُجُ الْمَنْصُورُ إِلَى الدُّنْیَا فَیَطْلُبُ دَمَهُ وَ دَمَ أَصْحَابِهِ فَیَقْتُلُ وَ یَسْبِی حَتَّى یُقَالَ لَوْ کَانَ هَذَا مِنْ ذُرِّیَّةِ الْأَنْبِیَاءِ مَا قَتَلَ النَّاسَ کُلَّ هَذَا الْقَتْلِ فَیَجْتَمِعُ النَّاسُ عَلَیْهِ أَبْیَضُهُمْ وَ أَسْوَدُهُمْ فَیَکْثُرُونَ عَلَیْهِ حَتَّى یُلْجِئُونَهُ إِلَى حَرَمِ اللَّهِ فَإِذَا اشْتَدَّ الْبَلَاءُ عَلَیْهِ مَاتَ الْمُنْتَصِرُ وَ خَرَجَ السَّفَّاحُ إِلَى الدُّنْیَا غَضَباً لِلْمُنْتَصِرِ فَیَقْتُلُ کُلَّ عَدُوٍّ لَنَا جَائِرٍ وَ یَمْلِکُ الْأَرْضَ کُلَّهَا وَ یُصْلِحُ اللَّهُ لَهُ أَمْرَهُ وَ یَعِیشُ ثَلَاثَمِائَةِ سَنَةٍ وَ یَزْدَادُ تِسْعاً ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع یَا جَابِرُ وَ هَلْ تَدْرِی مَنِ الْمُنْتَصِرُ وَ السَّفَّاحُ یَا جَابِرُ الْمُنْتَصِرُ الْحُسَیْنُ وَ السَّفَّاحُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ.
۵. عیاشى در تفسیر خود از جابر بن یزید جعفى روایت نموده که گفت: شنیدم حضرت باقر (ع) میفرمود: بخدا قسم مردى از ما اهل بیت بعد از مرگش سیصد و نه سال سلطنت میکند. عرضکردم: این کى خواهد بود؟ فرمود: بعد از مرگ قائم است عرضکردم: قائم در عالم خود چقدر میماند؟ فرمود: نوزده سال از موقع قیام تا هنگام مرگش عرضکردم: آیا بعد از مرگ قائم هرج و مرج مىشود؟ فرمود: آرى پنجاه سال. آنگاه امام منتصر بدنیا باز میگردد براى خونخواهى خود و یارانش. وى بیدینان را بقتل میرساند و باسارت میبرد، تا جایى که میگویند اگر این شخص از دودمان پیغمبران بود، این همه مردم را بقتل نمیرسانید. طبقات مردم از سفید و سیاه چنان در اطراف او اجتماع کنند که از کثرت و فشار مردم ناگزیر شود پناه بحرم خدا ببرد. وقتى گرفتارى وى شدت پیدا کرد و امام منتصر وفات یافت، امام سفاح بدنیا برمیگردد، در حالى که از مرگ امام منتصر غضبناک است. پس تمام دشمنان ستمگر ما را میکشد، و تمام زمین را مالک مىشود و خداوند کار او را اصلاح میگرداند، و سیصد و نه سال سلطنت کند، آنگاه امام باقر فرمود: اى جابر! میدانى امام منتصر و سفاح کیست؟ منتصر حسین (ع) و سفاح امیر المؤمنین صلوات الله علیه است.
- 6- غط، [الغیبة] للشیخ الطوسی جماعة عن البزوفری عن علی بن سنان الموصلی عن علی بن الحسین عن أحمد بن محمد بن الخلیل عن جعفر بن أحمد المصری عن عمه الحسین بن علی عن أبیه عن أبی عبد الله الصادق عن آبائه عن أمیر المؤمنین ع قال : قال رسول الله ص : فِی اللَّیْلَةِ الَّتِی کَانَتْ فِیهَا وَفَاتُهُ لِعَلِیٍّ ع یَا أَبَا الْحَسَنِ أَحْضِرْ صَحِیفَةً وَ دَوَاةً فَأَمْلَى رَسُولُ اللَّهِ ص وَصِیَّتَهُ حَتَّى انْتَهَى إِلَى هَذَا الْمَوْضِعِ فَقَالَ یَا عَلِیُّ إِنَّهُ سَیَکُونُ بَعْدِی اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً وَ مَنْ بَعْدَهُمْ اثْنَا عَشَرَ مَهْدِیّاً فَأَنْتَ یَا عَلِیُّ أَوَّلُ الِاثْنَیْ عَشَرَ الْإِمَامِ وَ سَاقَ الْحَدِیثَ إِلَى أَنْ قَالَ وَ لْیُسَلِّمْهَا الْحَسَنُ ع إِلَى ابْنِهِ محمد الْمُسْتَحْفَظِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ ص فَذَلِکَ اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً ثُمَّ یَکُونُ مِنْ بَعْدِهِ اثْنَا عَشَرَ مَهْدِیّاً فَإِذَا حَضَرَتْهُ الْوَفَاةُ فَلْیُسَلِّمْهَا إِلَى ابْنِهِ أَوَّلِ الْمَهْدِیِّینَ- لَهُ ثَلَاثَةُ أَسَامِی اسْمٌ کَاسْمِی وَ اسْمِ أَبِی وَ هُوَ عَبْدُ اللَّهِ وَ أَحْمَدُ وَ الِاسْمُ الثَّالِثُ الْمَهْدِیُّ وَ هُوَ أَوَّلُ الْمُؤْمِنِینَ.
۶. شیخ طوسى در کتاب «غیبت» از جعفر بن محمد مصرى و او از عمویش حسین بن على از پدرش روایت میکند که حضرت صادق از پدران بزرگوارش روایت کرده که امیر المؤمنین (ع) فرمود: پیغمبر (ص) در شب رحلتش بمن فرمود: یا ابا الحسن! صحیفه و دواتى بیاور! سپس پیغمبر وصیت خود را املا فرمود تا باینجا رسید: … یا على! بعد از من دوازده امام خواهد بود، و بعد از آنها دوازده مهدى میباشد. یا على تو نخستین آن دوازده امامى. سپس یک یک ائمه را نام برد تا اینکه فرمود: حسن آن(خلافت) را به فرزندش م ح م د که مستحفظ از آل محمّد (ص) است، تسلیم مىکند، و ایشان دوازده امامند. بعد از آن دوازده مهدى مىباشند. پس وقتى که او را اجل دریافت، آنگاه امر(خلافت) را به فرزندش که اوّلین مهدیّین است مىسپارد، و براى او سه نام است. یک نامش مانند نام من، و نام دیگرش نام پدر من است و آنها عبد الله و احمد ، و نام سوّمین مهدى است؛ و او اوّلین مؤمنان است.
- 7- خص، [منتخب البصائر] مما رواه السید علی بن عبد الحمید بإسناده عن الصادق ع: أَنَّ مِنَّا بَعْدَ الْقَائِمِ ع اثْنَا عَشَرَ مَهْدِیّاً مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ ع.
۷. شیخ حسن بن سلیمان در «منتخب البصائر» از جمله روایاتى که سید على بن عبد الحمید بسند خود از حضرت صادق (ع) روایت نموده اینست که فرمود: بعد از قائم دوازده مهدى خواهد بود از اولاد حسین (ع).
- 8- مل، [کامل الزیارات] أبی عن سعد عن الجامورانی عن الحسین بن سیف عن أبیه عن الحضرمی عن أبی جعفر و أبی عبد الله ع قالا: فِی ذِکْرِ الْکُوفَةِ فِیهَا مَسْجِدُ سُهَیْلٍ الَّذِی لَمْ یَبْعَثِ اللَّهُ نَبِیّاً إِلَّا وَ قَدْ صَلَّى فِیهِ وَ مِنْهَا یَظْهَرُ عَدْلُ اللَّهِ وَ فِیهَا یَکُونُ قَائِمُهُ وَ الْقُوَّامُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هِیَ مَنَازِلُ النَّبِیِّینَ وَ الْأَوْصِیَاءِ وَ الصَّالِحِینَ.
۸. ابن قولویه در کتاب «کامل الزیاره» از حضرمى و او از حضرت امام محمد باقر و امام جعفر صادق (ع) روایت میکند که آن دو بزرگوار از شهر کوفه سخن بمیان آورده و از جمله فرمودند: در آنجا مسجد سهله است که خدا هیچ پیغمبرى را مبعوث نکرد جز اینکه در آنجا نماز گزارد. بخدا قسم عدل (حقیقى) از آنجا آشکار مىشود. قائم بامر الهى در آنجا منزل دارد و کسانى که بعد از وى قیام بامر خدا میکنند نیز در آنجا میباشند، و آن مسجد منازل پیغمبران و جانشینان آنها و مردان صالح خداست.
- بیان هذه الأخبار مخالفة للمشهور و طریق التأویل أحد وجهین.
- الأول أن یکون المراد بالاثنی عشر مهدیا النبی ص و سائر الأئمة سوى القائم ع بأن یکون ملکهم بعد القائم ع و قد سبق أن الحسن بن سلیمان أولها بجمیع الأئمة و قال برجعة القائم ع بعد موته و به أیضا یمکن الجمع بین بعض الأخبار المختلفة التی وردت فی مدة ملکه ع.
- و الثانی أن یکون هؤلاء المهدیون من أوصیاء القائم هادین للخلق فی زمن سائر الأئمة الذین رجعوا لئلا یخلو الزمان من حجة و إن کان أوصیاء الأنبیاء و الأئمة أیضا حججا و الله تعالى یعلم.[1]
مجلسی: این اخبار مخالف با مشهور است و طریق تأویل، یکی از دو وجه است:
اول مراد از دوازده مهدی، نبی (ص) و بقیۀ ائمه باشد غیر از حضرت قائم (ع)، چون مُلک نبی و یازده امام غیر از حضرت مهدی بعد از حضرت قائم (ع) است؛ قبل از این گذشت، که جناب حسن بن سلیمان (مؤلف مختصر البصائر) آن حدیث را به همه ائمه (دوازده گانه) تأویل نموده وقائل به رجعت قائم (ع) بعد از وفات شده است. با این تأویل میتوان بین برخی از اخبار مختلف که درباره مدّت ملک آن حضرت وارد شده است را، جمع کرد.
دوم مراد از دوازده مهدی، اوصیای قائم هستند که هدایتکنندۀ مردم در زمان سایر امامانی که رجعت میکنند، میباشند تا زمین از حجت خالی نباشد. و خداوند متعال میداند.[2]
***
گردآوری وتنظیم:
صادق شکاری ؛ ربیع الثانی 1441
[1] قال السید المرتضى (رضوان الله علیه) فی إمکان ذلک: انا لا نقطع بزوال التکلیف عند موت المهدى علیه السلام، بل یجوز أن یبقى بعده أئمة یقومون بحفظ الدین و مصالح أهله، و لا یخرجنا ذلک عن التسمیة بالاثنى عشریة، لانا کلفنا أن نعلم امامتهم، و قد بینا ذلک بیانا شافیا، فانفردنا بذلک عن غیرنا. انتهى.
[2] مرحوم سید مرتضی (رضوان الله علیه) در باب ممکن بودن این موضوع میفرمایند: من بعد از رحلت حضرت مهدی قطع ندارم به اینکه تکالیف برداشته میشود. بلکه جایز است بعد از ایشان امامان و پیشوایانی برای حفظ دین و مصالح دینداران وجود داشته باشد، و این سخن ما را از نام گذاری شدن به شیعیان دوازده امامی خارج نمیسازد، بخاطر اینکه ما ما مکلف شدهایم امامت این دوازده نفر را قبول کنیم، و این مسئله را بصورت شفاف توضیح دادهایم، لذا بتسمیه دوازده امامیها از غیر خود جدا گشتهایم. پایان.
***
مطالب مرتبط :
دانلود کتاب چهل حدیث درمورد مهدیین و فرزندان قائم (ع) – شیخ ناظم العقیلی